Manastir Gracanicu je sagradio Sv. Kralj Milutin 1310. godine i posvetio je Uspenju Presvete Bogorodice.
Manastir se nalazi u selu Gracanica, 5 km. udaljen od Prištine.

Vreme 14. i 15. veka bio je period velike duhovne slave manastira. U Gracanici je živelo stotine monaha koji su bili razvili veoma intenzivnu duhovnu i umetnicku delatnost. U drugoj cetvrtini 16. veka tu je bilo i središte novobrdskog mitropolita koji je u manastir doneo i prvu štampariju. Kasnije, usled velikih turskih zuluma, manastir je napušten i crkva je služila za parohijske potrebe.

Posle Drugog svetskog rata, manastir su obnovile monahinje i od tada on služi kao ženski manastir. Danas u njemu živi 20 tak sestara koje se bave ikonopisanjem, vezom, poljoprivredom i drugim monaškim poslušanjima.
Nakon rata na Kosovu i Metohiji 1999 godine u manastir Gracanicu je preneto sedište episkopa raško-prizrenskog koji je morao da napusti Prizren. Manastir je postao ne samo duhovno vec i nacionalno i politicko središte srpskog naroda ovog kraja. U njemu se svakodnevno organizuju brojni skupovi i sastanci sa medunarodnim predstavnicima sa ciljem da se obezbedi opstanak i život srpskog naroda na Kosovu i Metohiji.
Crkva manastira Gracanica je gradevina sa pet kubeta sa osnovom upisanog krsta, te kao takva pripada grupi prvoklasnih arhitektonskih ostvarenja svoga vremena. Spoljna priprata je sagradena u krajem 14. veka u vreme Sv. Kneza Lazara. U 16. veku priprata je oslikana freskama. Mihajlo i Evtihije, poznati slikari iz Soluna završili su freske u glavnoj crkvi do 1321. Nebeska liturgija, proroci i evandelisti su naslikani na glavnoj kupoli ispod freske Hrista Pantokratora dok se na zidovima naosa mogu videti ciklusi Velikih Praznika, Hristovog stradanja, cuda, prica, Hristovog Rodžestva i Vaskrsenja, prizori iz života Bogorodice, Sv. Nikole i Kalendar svetih. Prizori koji prikazuju Evharistiju kao i starozavetni motivi nalaze se u oltaru. Sv. Kralj Milutin i njegova supruga kraljica Simonida, vizantijska princeza, prikazani su u centralnom luku kao vladari kojima sam Gospod daje vlast preko andela koji na njihove glave spuštaju krune. Nemanjicko stablo porekla i Strašni sud su naslikani u prednjem delu naosa dok su i van priprate sacuvani fragmenti freaka iz 14. veka. Pored ostalih fresaka znacajni su ciklusi Vaseljenskih sabora, Akatista Presvete Gobororodice i Rodenja Gospodnjeg. Na zidovima ove crkve takode se mogu naci i portreti srpskih arhiepiskopa i patrijaraha kao i pogrebna scena gracanickog mitropolita Dionisija. Gracanicka riznica je uništena u požarima 1379 i 1383. U manastiru se i danas cuva zbirka starih ikona, medu kojima je znacajna ikona Hrista Milostivog iz 14. veka koja je jedinstvena po svojim dimenzijama (269 cm x 139 cm). Na manastiru je do sada uradeno više graditeljskih i slikarskih konzervatorskih radova.